ฤดูฝนแบบนี้ เป็นฤดูของเห็ดหลายชนิด ทั้งเห็ดเพาะและเห็ดป่า ทำให้ชาวบ้านนิยมเข้าป่าไปเก็บเห็ดเพื่อนำมาประกอบอาหาร หรือนำไปขายในตลาดท้องถิ่น แต่ก็มักมีเห็ดพิษปะปนมากับเห็ดเหล่านั้นด้วย ทำให้หลายคนเกิดอาหารเป็นพิษจากการเผลอกินเห็ดพิษเข้าไป
เห็ดพิษและเห็ดกินได้มีลักษณะคล้ายกัน จนอาจทำให้บางคนแยกไม่ออก และอีกหลายคนก็ไม่รู้ว่าเห็ดกินได้และเห็ดมีพิษแตกต่างกันยังไง เราจึงจะมาชวนทุกคนรู้จักอันตรายของเห็ด การแยกลักษณะเห็ดพิษ และอาการแบบไหนที่บ่งบอกว่าเราได้เผลอกินเห็ดพิษเข้าไปแล้ว
เห็ดระโงกหินหรือเห็ดระงาก
เห็ดระโงกหิน เห็ดระงาก หรือเห็ดระงากหมวกสีดำ เป็นกลุ่มเห็ดพิษต่อระบบประสาท เมื่อรับประทานเห็ดระโงกหินเข้าไป จะแสดงอาการพิษภายใน 6 – 24 ชั่วโมง โดยมีอาการทางระบบประสาทอย่างรุนแรง ชักกระตุก อาเจียน ท้องเสีย น้ำลายฟูมปาก น้ำตาไหล รูม่านตามีขนาดเล็กลง ชีพจรเต้นไม่สม่ำเสมอ และเสียชีวิตได้ แต่ถ้าได้รับเห็ดพิษกลุ่ม Amatoxins จะมีฤทธิ์ขัดขวางเซลล์โปรตีนของเซลล์ตับ ทำให้เซลล์ตับตาย มีอาการตะคริวที่ท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ซึ่งจะมีอาการประมาณ 1 วัน ตัวเหลือง ตาเหลือง อาจมีอาการตับและไตวาย และเสียชีวิตในเวลาต่อมา
วิธีสังเกตเห็ดระโงกกินกับเห็ดกินได้
- เห็ดระโงกหิน เห็ดระงาก หรือเห็ดระงากสีดำ บริเวณผิวขอบหมวกเห็ดจะไม่มีริ้วคล้ายซี่หวี และเมื่อผ่าก้านเห็ดจะมีลักษณะตันตลอดแนวตรงก้าน
- เห็ดระโงกขาว คือ เห็ดรับประทานได้ บริเวณผิวหมวกเห็ดมีสีขาว หรือสีครีมออกเหลือง ผิวเรียบ มันวาว ตรงขอบหมวกมีริ้วคล้ายซี่หวี และเมื่อผ่าก้านเห็ด ตรงก้านจะกลวงตลอดแนว
เห็ดหัวกรวดครีบเขียว
เชื่อว่าหลายคนไม่เคยได้ยินชื่อ เห็ดหัวกรวดครีบเขียว หรือ เห็ดหัวกรวดครีบเขียวอ่อน (Chlorophyllum molybdites) เป็นเห็ดมีพิษต่อระบบทางเดินอาหารแบบเฉียบพลัน โดยจะมีอาการภายใน 15 นาที หรือในระยะเวลา 2 ชั่วโมงหลังรับประทานเข้าไป ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน เป็นตะคริวที่ท้อง ท้องเสีย หากเป็นเด็กอาจเกิดภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้
วิธีสังเกตเห็ดหัวกรวดครีบเขียวกับเห็ดกินได้
เห็ดหัวกรวดครีบเขียวมีมหมวกเห็ดทรงชามคว่ำ มีเกล็ดขนาดใหญ่ตรงกลางหมวก ก้านมีวงแหวนขอบสองชั้น ครีบมีขาวและเปลี่ยนเป็นสีเขียวปนเทาเมื่อแก่
เห็ดหมวกจีน และ เห็ดคันร่มพิษ
เห็ดหมวกจีน และ เห็ดคันร่มพิษ จะมีลักษณะคล้ายกับเห็ดปลวกหรือเห็ดโคนกินได้ และยังพบใกล้บริเวณจอมปลวก ทำให้หลายคนเข้าใจว่าเป็นเห็ดโคนจนเผลอกินเข้า และพิษของเห็ดหมวกจีนจะแสดงอาการภายใน 30 นาที หรือระยะเวลาใน 2 ชั่วโมง หลังจากได้กินเห็ดพิษกลุ่มนี้เข้าไป โดยจะมีอาการเหงื่อออกชุ่ม น้ำตาหรือน้ำลายไหล หากมีอาการแพ้พิษรุนแรง จะส่งผลให้ชีพจรเต้นช้า และเสียชีวิตได้ภายในครึ่งชั่วโมงต่อมา ส่วนพิษของเห็ดคันร่มพิษจะทำให้เกิดอาการระคายเคืองในระบบทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน และอาจมีภาวะหายใจลำบาก จนอาจเสียชีวิตได้
วิธีสังเกตเห็ดหมวกจีน เห็ดคันร่มพิษ กับเห็ดกินได้
- เห็ดหมวกจีน บริเวณผิวหมวกเห็ดมีลักษณะหยาบ มีปุ่มนูนตรงกลางหมวก ขอบหมวกฉีก และเมื่อบานตรงปลายคีบจะมีสีเหลืองอมน้ำตาล หรือสีชมพูอมน้ำตาล
- เห็ดคันร่มพิษ ผิวเรียบ มีปุ่มนูนตรงกลางหมวกเห็ด ครีบหมวกมีสีชมพูอมน้ำตาล
เห็ดถ่านเลือด
เห็ดถ่านเลือด คือ เห็ดพิษที่เป็นอันตรายต่อระบบทางเดินอาหาร โดยจะมีอาการภายใน 2 ชั่วโมง หลังกินเห็นชนิดนี้เข้าไป โดยมีอาการเจ็บกล้ามเนื้อ และอาจมีอาการตับและไตวายจนเสียชีวิตภายใน 6 ชั่วโมงต่อมา
วิธีสังเกตเห็ดถ่านเลือดกับเห็ดกินได้
- เห็ดถ่านเลือด จะมีหมวกเห็ดทรงกรวยขนาดใหญ่ สีน้ำตาลเข้มไปจนถึงสีดำ ครีบสีเหลืองอมน้ำตาล และเมื่อผ่าดอกเห็ดจะมีน้ำยางสีแดงไหลออกมา
- เห็ดถ่านเล็ก คือ เห็ดกินได้ มีลักษณะมีหมวกเห็ดเป็นรูปทรงชามคว่ำขนาดเล็ก สีขาวอมเทาจนถึงดำ มีครีบถี่สีขาว แต่เมื่อผ่าดอกเห็ดออกจะไม่พบน้ำยางสีแดง
วิธีการป้องกันการกินเห็ดพิษ
- เลือกรับประทานเห็ดที่รู้จักเท่านั้น และต้องมั่นใจว่าเป็นเห็ดไม่มีพิษ ซึ่งเป็นเห็ดที่รับประทานได้ทั่วไป
- ควรปรุงเห็ดให้สุกก่อนรับประทานเสมอ ไม่ควรทานเห็ดดิบ โดยเฉพาะเห็ดระโงกในระยะไข่
- ผู้ที่แพ้อาหารประเภทเห็ด หรือมีอาการภูมิแพ้สปอร์ของเห็ด ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานเห็ดทุกชนิด
- งดทานเมนูเห็ดพร้อมกับการดื่มแอลกอฮอล์ เพราะเห็ดบางชนิดจะทำปฏิกิริยากับแอลกอฮอล์ และมีฤทธิ์เป็นพิษจนแสดงอาการออกมา
- หากมีอาการผิดปกติหลังจากรับประทานเห็ด ไม่ว่าจะเป็นเห็ดชนิดใดก็ตาม ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
แม้ว่าเห็ดมีประโยชน์และมีรสชาติอร่อย แต่ก็ต้องระมัดระวังในการเลือกทานเห็ดด้วยเช่นกัน เพราะเห็ดบางชนิดอาจมีพิษรุนแรงจนเป็นอันตรายต่อชีวิตได้ ยิ่งช่วงหน้าฝนที่เป็นฤดูเห็ดงอกแบบนี้ ยิ่งเพิ่มความเสี่ยงเผลอกินเห็ดพิษได้ง่าย การศึกษาหาข้อมูล ทำความเข้าใจและแยกประเภทเห็ดพิษและไม่มีพิษได้ จะช่วยลดโอกาสการเกิดอาการอาหารเป็นพิษจากการกินเห็ดพิษได้ไม่น้อยเลยทีเดียว
